Zarządzanie bibliotekami akademickimi w Polsce w okresie lockdownu spowodowanym epidemią COVID-19


Bożena Jaskowska 
https://orcid.org/0000-0002-7484-3161

Afiliacja: Institute of Information Science Pedagogical University of Krakow, Poland,  Polska

Abstrakt

Cel/Teza: Celem artykułu jest bliższe przyjrzenie się strategiom zarządczym w polskich bibliotekach akademickich podczas sytuacji kryzysowej na przykładzie lockdownu, a także wskazanie największych problemów utrudniających sprawne funkcjonowanie w niepewnej rzeczywistości VUCA. Okres lockdownu, wprowadzony w związku z epidemią COVID-19, rozumiany jest jako czas od 12 marca do początku czerwca 2020 r.

Koncepcja/Metody badań: Przeprowadzono badania metodą socjologiczną wśród dyrektorów bibliotek akademickich w Polsce, wykorzystując jako narzędzie kwestionariusz ankiety on-line; zwrotność ankiet na poziomie 30%. W ankiecie pytano m. in. o sposoby organizacji usług informacyjnych i bibliotecznych w okresie lockdownu oraz o bariery utrudniające procesy zarządcze.

Wyniki i wnioski: Wyniki badań wskazują, że zarówno dyrektorzy bibliotek akademickich, jak i bibliotekarze stanęli na wysokości zadania w tej konkretnej sytuacji kryzysowej. Wprowadzono zmiany w procesach świadczenia usług biblioteczno-informacyjnych, starając się skutecznie organizować pracę zdalną oraz zarządzać rozproszonym środowiskiem pracy. Do najczęściej wymienianych barier i problemów utrudniających zarządzanie zaliczyć należy: konieczność szybkiego stworzenia nowych zasad i procedur działania, brak możliwości długofalowego planowania oraz zmiany zakresów obowiązków. Wdrożono szereg rozwiązań, które w przyszłości mogą być nadal praktykowane,m. in.: rotacyjna praca zdalna, większa elastyczność organizacyjna oraz zadaniowe podejście do obowiązków zawodowych.

Zastosowania praktyczne: Opracowanie procedur działania na wypadek ponownego lockdownu, określenie „dobrych praktyk”, zapoznanie się z doświadczeniami innych bibliotek akademickich w celu poprawy jakości własnych usług informacyjnych oraz optymalizacja procesów informacyjnych i bibliotecznych.

Oryginalność/Wartość poznawcza: To pierwsze tego typu badanie działalności polskich bibliotek akademickich w okresie lockdownu. Wyniki badań mogą być cennym głosem w dyskusji nad elastycznością organizacyjną bibliotek akademickich i umiejętnością dostosowywania się do zmian, a także nad przyszłością lub schyłkiem wybranych obszarów działania.

Słowa kluczowe

Epidemia COVID-19; Biblioteki akademickie; Zarządzanie; VUCA

Ali, M. Y., Gatiti, P. (2020). The COVID-19 (Coronavirus) Pandemic: Reflections On The Roles Of Librarians And Information Professionals. Health Information and Libraries Journal, 37 (2), 158–162, https://doi.org/10.1111/hir.12307

Johansen, B. (2017). Leaders Make the Future: Ten New Leadership Skills for an Uncertain World. San Francisco: Berrett-Koehler.

MNiSW (2020a). Rozporządzenie Ministra Nauki i Szkolnictwa Wyższego z dnia 11 marca 2020 r. w sprawie czasowego ograniczenia funkcjonowania niektórych podmiotów systemu szkolnictwa wyższego i nauki w związku z zapobieganiem, przeciwdziałaniem i zwalczaniem COVID-19. Dz.U. 2020 poz. 405 [online]. Ministerstwo Nauki i Szkolnictwa Wyższego, [20.08.2020], https://isap.sejm.gov.pl/isap.nsf/DocDetails.xsp?id=WDU20200000405

MNiSW (2020b). Środowiskowe wytyczne w związku z częściowym przywracaniem działalności uczelni [online]. Ministerstwo Nauki i Szkolnictwa Wyższego, [20.08.2020], https://www.gov.pl/attachment/add97c72-cd87-425c-a346-945524e59e09

Mousumi, S. (2020). Library Access Policies Post COVID-19 Pandemic. SSRN e-Library [online], May, [22.08.2020], https://papers.ssrn.com/sol3/papers.cfm?abstract_id=3610042

MR (2020). Wytyczne dla funkcjonowania bibliotek w trakcie epidemii COVID-19 w Polsce, [online] Ministerstwo Rozwoju; Główny Inspektorat Sanitarny, [20.08.2020], https://www.gov.pl/web/rozwoj/biblioteki

MZ (2020). Rozporządzenie Ministra Zdrowia z dnia 20 marca 2020 r. w sprawie ogłoszenia na obszarze Rzeczypospolitej Polskiej stanu epidemii. Dz.U. 2020 poz. 49 [online]. Ministerstwo Zdrowia, [20.08.2020], http://isap.sejm.gov.pl/isap.nsf/DocDetails.xsp?id=WDU20200000491

VSSE (2020). The Hidden Danger Behind COVID-19. Disinformation Campaigns And The Protection Of The Scientific And Economic Potential [online], La Sûreté de l’Etat (VSSE), [20.08.2020], https://vsse.be/sites/default/files/corona-uk-batpdf.pdf

Worley, C. G., Jules, C. (2020). COVID-19’s Uncomfortable Revelations About Agile and Sustainable Organizations in a VUCA World. The Journal of Applied Behavioral Science [online], June, [20.08.2020], https://doi.org/10.1177/0021886320936263


Opublikowane: 2020-12-30



Bożena Jaskowska  bozena.jaskowska@gmail.com
https://orcid.org/0000-0002-7484-3161

Afiliacja: Institute of Information Science Pedagogical University of Krakow, Poland,  Polska

Biogram:

BOŻENA JASKOWSKA, PhD, is Assistant Professor in the Institute of Information Science at the Pedagogical University of Krakow, a long-time (2010–2020) director of the Library of Rzeszów University and a member of the Executive Board of the Conference of Polish Academic Libraries Directors (2012–2020). She received a PhD degree from the University of Warsaw in 2007 and an MBA degree with a specialization in IT from the Kozminski University in 2012. Her research interests include: information architecture, information users studies, user centered design, user experience, library management and marketing. Her most important publications are Wojciechowska M., Kamińska J., Żołędowska-Król B., Jaskowska B. (2019). Leksykon zarządzania i marketingu w bibliotekarstwie. Warszawa: SBP; Jaskowska B. (2009). Efektywny marketing SEO witryny bibliotecznej. Przegląd Biblioteczny, 77, 229–238.





CC BY-NC-ND 4.0 Uznanie autorstwa - Użycie niekomercyjne - Bez utworów zależnych 4.0 Międzynarodowe