Wyłaniająca się nowa kultura szkoły wraz z jej potencjalnymi konsekwencjami w kontekście edukacji zdalnej w czasie pandemii COVID-19?

Autor

DOI:

https://doi.org/10.24917/ycee.9277

Słowa kluczowe:

edukacja zdalna, kultura szkoy, interakcja ucze-nauczyciel, rytuały

Abstrakt

Pandemia COVID-19 stała się niewątpliwie katalizatorem zmian edukacyjnych na wielu różnych płaszczyznach, wśród których jednymi z najważniejszych wydają się być organizacyjne i technologiczne aspekty szkolnictwa. Uległy one bowiem poważnej transformacji, ewoluując z formuły tradycyjnej na tak zwaną formułę zdalną, znaną również jako e-learning, edukacja online czy edukacja na odległość. Celem prezentowanego studium badawczego jest przyjrzenie się dynamice funkcjonowania szkoły zdalnej w kontekście kultury szkolnej, rozumianej jako „przekonania, poglądy, postawy i relacje oraz pisane i niepisane zasady, które kształtują każdy aspekt szkoły jako instytucji [...] i społeczności” (Ward, Burke, 2004, s. 1).

Głównym celem artykułu jest identyfikacja potencjalnie istotnych zmian w funkcjonowaniu instytucji szkoły ze względu na jej wirtualny charakter spowodowany pandemią. Prezentowane badania koncentrują się przede wszystkim na strategiach nauczania, rytuałach szkolnych oraz interakcjach nauczyciel - uczeń podczas nauczania zdalnego. Tło teoretyczne leżące u podstaw procesu badawczego jest dwojakie; po pierwsze, wywodzi się ono z paradygmatu pedagogiki krytycznej (Giroux, 2010, McLaren, 2005) definiującej proces uczenia się w szkole jako przedstawienie rytualne i dostarczającej kategorii analitycznych takich jak kultura szkoły, rytuały szkolne, kultura oporu i style nauczycielskie, w celu zbadania dynamiki edukacji zdalnej. Ponadto owo podejście wywodzi się z teorii strukturacji Anthony’ego Giddensa, podkreślającej znaczenie porządku, ciągłości i rutyny w świecie społecznym, umożliwiające ukazanie procesu edukacji zdalnej przez pryzmat istotnego w tym kontekście bezpieczeństwa ontologicznego (Giddens, 1984, s. 106).

Wyniki badań ukazują, że funkcjonowanie „szkoły wirtualnej” w porównaniu ze „szkołą tradycyjną” w swej istocie pozostaje niezmienne ze względu na silne, długotrwałe kody kulturowe wpajane przez instytucje szkoły i w ich ramach. Wstępne wyniki analiz pozwalają domniemywać, że chociaż edukacja zdalna wymaga użycia innych narzędzi i środków dydaktycznych, w tym określonego stylu nauczania (aby robić to efektywnie), sama istota procesu nauczania, w szczególności rola nauczyciela i rola ucznia, a także relacje między nimi, pozostają takie same lub bardzo podobne. W klasie wirtualnej, podobnie jak w klasie materialnej, ocenianie i klasyfikowanie stanowią strategię nauczycieli umożliwiającą przywoływanie definicji sytuacji szkolnej, co więcej, podobnie jak ma to miejsce w klasie tradycyjnej, stają się niejednokrotnie strategią przetrwania w celu utrzymania kontroli nad grupą, służącą zachowaniu bezpieczeństwa ontologicznego w pełnieniu szkolnych ról nauczyciela i ucznia. Niemniej jednak istotny pozostaje fakt, że technologia motywuje uczniów do podążania za procesem uczenia się bardziej niż do przeciwstawiania się mu, jak to często ma miejsce w tradycyjnym środowisku szkolnym.

Reasumując, sytuacja kryzysu pandemicznego pozwoliła nam, badaczom, na bardziej wyrazistą identyfikację immanentnych cech systemu edukacji, które często są o(d)porne na zmiany, nawet w tak ekstremalnych warunkach jak szerzenie się wirusa SARS-CoV-2. Dlatego też niniejsze jakościowe studium badawcze przedstawia „kontrintuicyjną” hipotezę o tym, że system edukacji nie zmieni się pomimo megatrendów, takich jak cyfryzacja, automatyzacja oraz rozwój sztucznej inteligencji, które stopniowo zdominowały współczesny, zglobalizowany świat.

Downloads

Download data is not yet available.

Bibliografia

Giddens, A. (2003). Stanowienie społeczeństwa. Poznań: Zysk i S-ka.

Giroux, H. (2020). On Critical Pedagogy. London: Bloomsbury Academic.

Giroux, H., Witkowski, L. (2010). Edukacja i sfera publiczna. Idee i doświadczenia pedagogiki radykalnej. Kraków: Impuls.

Goffman, E. (1990). The Presentation of the Self in Everyday Life. Great Britain by Clays Ltd, The Penguin Press.

Hammersley, M., Atkinson, P. (2019). Ethnography. Principles in Practice. London: Routledge.

Kawecki, I. (1996). Etnografia i szkoła. Kraków: Impuls.

Kentnor, H. (2015). Distance Education and the Evolution of Online Learning in the United States. University of Denver.

McLaren, P. (2005). Life in Schools: An Introduction to Critical Pedagogy in the Foundations of Education. New York: Paradigm Publishers.

McLaren, P. (1999). Schooling as a Ritual Performance. Lanham, Md.: Rowman and Littlefield Publishers.

Mikiewicz, P. (2016). Socjologia edukacji: teorie, koncepcje, pojęcia. Warszawa: PWN.

Ward, R. E., Burke, M. A. (2004). Improving Achievement Low Performing School. Thousand Oaks, Calif, Corwin Press.

Woods, P. (1980). Pupil Strategies. Explorations in the Sociology of the School. London: Routledge.

Pobrania

Opublikowane

2022-05-06

Jak cytować

Jurczak-Morris, M., Mikiewicz, P. ., & Barzak, J. (2022). Wyłaniająca się nowa kultura szkoły wraz z jej potencjalnymi konsekwencjami w kontekście edukacji zdalnej w czasie pandemii COVID-19?. Youth in Central and Eastern Europe, 9(13), 31–36. https://doi.org/10.24917/ycee.9277