Nr 4(165)/2021
PDF

Działania antykryzysowe w obszarze kultury w trakcie pandemii SARS-CoV-2. Stan obecny i wnioski de lege ferenda w zakresie zwiększenia partycypacji obywatelskiej oraz instytucjonalnej

Sebastian Skuza

Dr hab., prof. UW, Uniwersytet Warszawski, Wydział Zarządzania, Polska; sskuza@wz.uw.edu.pl

ORCID: https://orcid.org/0000-0002-9357-6791

Anna Modzelewska

Dr, Uniwersytet Jagielloński, Wydział Zarządzania i Komunikacji Społecznej, Polska; anna.modzelewska@uj.edu.pl

ORCID: http://orcid.org/0000-0003-1969-1836

Marta Szeluga-Romańska

Dr, Politechnika Gdańska, Wydział Zarządzania i Ekonomii, Polska; msr@zie.pg.edu.pl

ORCID: http://orcid.org/0000-0002-7383-5709

Marta Materska-Samek

Dr, Uniwersytet Jagielloński, Wydział Zarządzania i Komunikacji Społecznej, Polska; m.materska-samek@uj.edu.pl

ORCID: http://orcid.org/0000-0002-4432-0933

DOI: https://doi.org/10.31268/PS.2021.47

Streszczenie

Celem artykułu jest analiza różnych rozwiązań prawnych w zakresie wsparcia instytucji kultury w trakcie stanu epidemii. Przeprowadzono przegląd działań Ministerstwa Kultury i Dziedzictwa Narodowego wspierających instytucje kultury w Polsce w czasie epidemii według stanu na maj 2020 r. Na podstawie analizy wskazano wnioski de lege ferenda co do nowych możliwości finansowania działań takich instytucji. Autorzy prezentują rozwiązania prawne dotyczące przekazywania 1% PIT, odliczania darowizn, emisji obligacji przychodowych i dofinansowania w formie skarbowych papierów wartościowych. Wnioski z badań prowadzonych przez autorów osadzone są w obszarze ekonomicznej analizy prawa (Law&Economics).

Słowa kluczowe

kultura, zarządzanie kulturą, finansowanie instytucji kultury, kryzys, pandemia

Bibliografia

ŹRÓDŁA

  1. Bennett T., Differing Diversity: Cultural Policy and Cultural Diversity, <http://uis.unesco.org/en/glossary-term/cultural-participation>.
  2. Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 2 kwietnia 1997 r., Dz.U. z 1997 r. nr 78, poz. 483, ze zm.
  3. Konwencja o ochronie dóbr kulturalnych w razie konfliktu zbrojnego wraz z regulaminem wykonawczym do tej Konwencji oraz Protokół o ochronie dóbr kulturalnych w razie konfliktu zbrojnego, podpisane w Hadze dnia 14 maja 1954 r., Dz.U. z 1957 r. nr 46, poz. 212.
  4. Łozińska O., Gliński: do programu „Kultura w sieci” wpłynęło ponad 12 tys. wniosków, <https://www.pap.pl/aktualnosci/news%2C631243%2Cglinski-do-programu-kultura-w-sieci-wplynelo-ponad-12-tys-wnioskow.html>.
  5. Rozporządzenie Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego z dnia 2 kwietnia 2020 r. w sprawie wsparcia finansowego dla osób fizycznych, osób prawnych lub jednostek organizacyjnych nieposiadających osobowości prawnej na zmianę formy upowszechniania działalności twórczej lub artystycznej w okresie obowiązywania stanu zagrożenia epidemicznego lub stanu epidemii, Dz.U. z 2020 r. poz. 583.
  6. Serwis Rzeczypospolitej Polskiej, Kultura w sieci – program MKiDN finansowania zmian formy upowszechniania działalności twórczej, <https://www.gov.pl/web/kultura/kultura-w-sieci--rusza-program-mkidn-finansowania-zmian-formy-upowszechniania-dzialalnosci-tworczej>.
  7. Serwis Rzeczypospolitej Polskiej, Tarcza antykryzysowa, <https://www.gov.pl/web/tarczaantykryzysowa/dodatkowe-wparcie-kultura>.
  8. Uchwała nr 8 Rady Ministrów z dnia 14 lutego 2017 r. w sprawie przyjęcia Strategii na rzecz Odpowiedzialnego Rozwoju do roku 2020 (z perspektywą do 2030 r.), M.P. 2017 poz. 260.
  9. Ustawa z dnia 14 lipca 1983 r. o narodowym zasobie archiwalnym i archiwach, Dz.U. z 2020 r. poz. 164.
  10. Ustawa z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych, Dz.U. z 2019 r. poz. 1387, ze zm.
  11. Ustawa z dnia 25 października 1991 r. o organizowaniu i prowadzeniu działalności kulturalnej, Dz.U. z 2020 r. poz. 194.
  12. Ustawa z dnia 15 lutego 1992 r. o podatku dochodowym od osób prawnych, Dz.U. z 2019 r. poz. 865, ze zm.
  13. Ustawa z dnia 21 listopada 1996 r. o muzeach, Dz.U. z 2020 r. poz. 902.
  14. Ustawa z dnia 27 czerwca 1997 r. o bibliotekach, Dz.U. z 2019 r. poz. 1479.
  15. Ustawa z dnia 30 czerwca 2005 r. o kinematografii, Dz.U. z 2019 r. poz. 2199, ze zm.
  16. Ustawa z dnia 15 stycznia 2015 r. o obligacjach, Dz.U. z 2018 r. poz. 483, ze zm.

PIŚMIENNICTWO
  1. Batorski D., Filiciak M., Zając J.M., Znaczenie internetu w promocji i dystrybucji treści kultury, „Studia Biura Analiz Sejmowych Kancelarii Sejmu” 2016, nr 2(46).
  2. Cooter R., Ulen T., Ekonomiczna analiza prawa, C.H.Beck, Warszawa 2009.
  3. Czyżewski K., Raport kultura. Pierwsza do zamknięcia, ostatnia do otwarcia. Kultura w czasie pandemii Covid-19, Fundacja GAP, Kraków 2020.
  4. Eppich R., Grinda J.R., Sustainable financial management of tangible cultural heritage sites, “Journal of Cultural Heritage Management and Sustainable Development” 2019, vol. 9, nr 3, https://doi.org/10.1108/JCHMSD-11-2018-0081.
  5. Gianecchini M., Scapolan A.C., Mizzau L., Montanari F., Public Support and Corporate Giving to the Arts and Culture in Times of Economic Crisis: An Exploratory Analysis on the Italian Case, [w:] Cross-Sectoral Relations in the Delivery of Public Services (Studies in Public and Non-Profit Governance), red. A. Savignon, L. Gnan, A. Hinna, F. Monteduro, Emerald Publishing Limited, Bingley 2018, https://doi.org/10.1108/S2051-663020180000006003.
  6. Hristova S., Dragićević Šešić M., Duxbury N., Cultural Sustainability in European Cities. Imagining Europolis, Routledge, Abingdon-on-Thames 2015.
  7. Kowalik W., Matlak M., Nowak A., Noworól K., Noworól Z., Kultura lokalnie. Między uczestnictwem w kulturze a partycypacją w zarządzaniu, MIK, Kraków 2011.
  8. Krajewski M., Uczestnictwo w kulturze jako proces uspołecznienia, odczyt wygłoszony na XIV Ogólnopolskim Zjeździe Socjologicznym w Krakowie 2010.
  9. Modzelewska A., Skuza S., Szeluga-Romańska M., Materska-Samek M., Towards Greater Citizen Participation in Financing Public Cultural Institutions – Legal Barriers and Proposed Solutions, “Sustainability” 2020, nr 12(19), 7957, https://doi.org/10.3390/su12197957.
  10. Nierenberg B., Ekonomiczne przesłanki zarządzania kulturą, „Culture Management / Zarządzanie Kulturą” 2009, nr 2.
  11. Olejniczak P., Partycypacja społeczna jako podstawa społeczeństwa obywatelskiego, „Prace Naukowe Wyższej Szkoły Zarządzania i Przedsiębiorczości” 2015, nr 31(1).
  12. Otte G., Binder D., Data Bases and Statistical Systems: Culture, [w:] International Encyclopedia of the Social & Behavioral Sciences (Second Edition), red. J.D. Wright, Elsevier, USA 2015, https://doi.org/10.1016/B978-0-08-097086-8.41069-X.
  13. Patterson O., Making Sense of Culture, “The Annual Review of Sociology” 2014, nr 40, https://doi.org/10.1146/annurev-soc-071913-043123.
  14. Porter T., Gallagher V., Lawong, D., The greening of organizational culture: revisited fifteen years later, “American Journal of Business” 2016, vol. 31, nr 4, https://doi.org/10.1108/AJB-04-2016-0011.
  15. Potrzeszcz J., Sprawozdanie z Ogólnopolskiej Konferencji Naukowej, XXIII Zjazd Katedr Teorii i Filozofii Prawa „Państwo – Społeczeństwo – Kultura: formalne i nieformalne źródła prawa” Lublin, 23–26 września 2018 r., „Przegląd Sejmowy” 2019, nr 2(151), https://doi.org/10.31268/PS.2019.34.
  16. Przastek D., Polityka kulturalna w Polsce (i na świecie), „Studia Biura Analiz Sejmowych Kancelarii Sejmu” 2016, 2(46).
  17. Skuza S., Propozycje zmian regulacyjnych w obszarze instrumentu obligacji w kontekście realizacji Planu na Rzecz Odpowiedzialnego Rozwoju, „Zarządzanie i Finanse” 2016, nr 14 (3).
  18. Stelmach J., Analiza ekonomiczna w zastosowaniach prawniczych, Wolters Kluwer, Warszawa 2007.
  19. Tuleja P., Komentarz do art. 6 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej, LEX.