Described as the public health crisis of the 21st century, Covid-19 has affected many systems, especially the health sector. In the countries of the world, the primary goal is to reduce health risks and ensure the continuity of life. In Turkey, the first measures against Covid-19 started to be taken in March 2020. The aim of this study is to evaluate the statistical regions according to the parameters of health service capacity, health service production and health manpower during the pandemic period. From the health statistics annuals for the years 2020 and 2021, the health service capacity parameters are the number of hospital beds, the number of intensive care beds, the number of IT devices, the number of hospital admissions per person in the health service production parameter, and the number of physicians, nurses and midwives in the health manpower parameter. The positions of the statistical regions were determined by multidimensional scaling analysis with 6 parameters including health service capacity, health service production and health manpower. Multidimensional scaling analysis, in which the positions of the statistical regions were evaluated according to the 6 selected parameters, and TOPSIS results, in which the ranking was made, were found to be similar.
Aktan Kibar, F. , Devran Muharremoğlu, Z. , Oturak, G., Tunalı Çokluk, S. , Güven, E. A., Onur, İ. ve Öğütlü, A. (2022). COVID-19 Pandemisi süresince filyasyonda görevli sağlık çalışanlarının anksiyete düzeylerinin ve uyku kalitelerinin değerlendirilmesi. Turkish Journal of Family Medicine and Primary Care, 16(1),66-75. https://doi.org/10.21763/tjfmpc.989004
Alkaya, A. (2022). Classification of European Union member and candidate countries in terms of health indicators. Hacettepe Sağlık İdaresi Dergisi, 25(1), 29-46.
Arık, Ö. ve Aydoğdu, A. (2021). Sağlık bakanlığı tarafından yapılan Covid-19 ek ödemesi hakkında sağlık personeli görüşlerinin incelenmesi. Journal of Academic Value Studies, 7(2), 231-242. https://doi:10.29228/javs.52433
Arık, Ş., Gül, Z. B., Kula, M., Erdem, M. Ş. ve Çağatay, S. (2021). Covid-19 pandemisinin Batı Akdeniz bölge ekonomisine etkilerinin bölgesel girdi-çıktı tablosu ile analizi. Hacettepe Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 39(4), 537-559. https://doi.org/10.17065/huniibf.907198
Avcı, K. (2018). Ankara il merkezindeki bir eğitim ve araştırma hastanesinin finansal performansının TOPSIS yöntemi ile değerlendirilmesi. İşletme Bilimi Dergisi, 6 (2), 25-44. https://doi.org/10.22139/jobs.377213
Aydın, G. Z. (2021). CRITIC VE TOPSIS yöntemleriyle Türkiye’de bölgesel sağlık hizmetlerinin değerlendirilmesi. Uluslararası Sağlık Yönetimi ve Stratejileri Araştırma Dergisi, 7(2), 412-433.
Bakir, C. (2020). The Turkish state’s responses to existential Covid-19 crisis. Policy and Society, 39(3), 424–441. https://doi: 10.1080/14494035.2020.1783786
Boz, C., Sur, H. ve Söyük, S. (2016). The similarites and differences analysis of OECD countries in terms of health system indicators. Acıbadem Üniversitesi Sağlık Bilimleri Dergisi, 3, 154-164.
Bozkurt Demirsoy, S. (2021). Covid-19 pandemisi döneminde sağlık çalışanlarında tükenmişlik: İstanbul ili örneği. Avrasya Sosyal ve Ekonomi Araştırmaları Dergisi, 8(2), 372-386.
Çağlar, A. ve Keten, N. D. (2019). İllerin sağlık endeksi: Bileşik endeks yaklaşımı ile bir deneme. Duzce Medical Journal, 21(1), 42-53. https://doi.org/10.18678/dtfd.521027
Cai, H., Tu, B., Ma, J., Chen, L., Fu, L., Jiang, Y. & Zhuang, Q. (2020). Psychological impact and coping strategies of frontline medical staff in Hunan between January and March 2020 during the outbreak of Coronavirus disease 2019 (Covid 19) in Hubei, China. Medical Science Monitor:International Medical. Journal of Experimental and Clinical Research, 26, 1-16. https://doi.org/10.12659/MSM.924171
Çelikbilek, Y. ve Özdemir, M. (2020). Çok Kriterli Karar Verme Yöntemleri Açıklamalı ve Karşılaştırmalı Sağlık Bilimleri Uygulamaları. Ankara: Nobel Yayınları.
Çevik, N. K. ve Yüksel, O. (2021). OECD ülkeleri sağlık sistemi göstergelerine çok boyutlu bir yaklaşım. Iğdır Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi ICOMEP Özel Sayısı, 213-245. doi: 10.54600/igdirsosbilder.991828
Değirmenci, N. ve Yakıcı Ayan, T. (2020). OECD ülkelerinin sağlık göstergeleri açısından bulanık kümeleme analizi ve TOPSIS yöntemine göre değerlendirilmesi. Hacettepe Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 38(2), 229-241. https://doi.org/10.17065/huniibf.592991
Ding, C. S. (2018). Fundamentals of Applied Multidimensional Scaling for Educational and Psychological Research. USA: Springer.
Duran, M. S. ve Acar, M. (2020). Bir virüsün dünyaya ettikleri: COVID-19 pandemisinin makroekonomik etkileri. International Journal of Social and Economic Sciences, 10(1), 54–67.
Erkılıç, C. E. (2022). Kamu sağlık hizmeti altyapı ve insan kaynağı göstergeleri açısından Türkiye istatistiki bölge birimleri sınıflandırmasına göre düzey 1 bölgelerinin karşılaştırılması. Erciyes Akademi, 36(4), 2006-2031. https://doi.org/10.48070/erciyesakademi.1166935
Girginer, N. (2013). A comparison of the healthcare indicators of Turkey and The European Union members countries using multidimensional scaling analysis and cluster analysis. İktisat İşletme ve Finans, 28(322), 119-136. https://doi.org/10.3848/iif.2013.323.3387
Güdük, Ö ve Güdük, Ö. (2017). Palyatif bakım üniteleri performansının TOPSIS yöntemi ile değerlendirilmesi. Adıyaman Üniversitesi Sağlık Bilimleri Dergisi, 3(2), 511-527. https://doi.org/10.30569/adiyamansaglik.425963
Gürer, A. ve Gemlik, H. N. (2020). Covid-19 pandemisi sürecinde sahada olan sağlık çalışanlarının yaşadıkları sorunlar ve çözüm önerileri üzerine nitel bir araştırma. Sağlık Hizmetleri ve Eğitimi Dergisi, 4(2), 45-52. https://doi.org/10.29228/JOHSE.3
Gürsakal, S.(2019). Sosyal Bilimlerde SPSS Uygulamalı Çok Değişkenli İstatistik. Bursa: Dora Yayınları.
İlhan, Ü. D. (2020). Covid-19 ile mücadelede insan kaynakları yönetimi uygulamalarında ihtiyaç duyulan aksiyonların belirlenmesine yönelik örgütsel müdahale yöntemi önerisi. Gaziantep University Journal of Social Sciences Special Issue, 288-307. https://doi.org/10.21547/jss.782458
Kabak, M. ve Çınar, Y. (2020). Çok kriterli karar verme yöntemleri MS Excel çözümlü uygulamalar. Ankara: Nobel Kitapevi.
Kandel, N., Chungong, S., Omaar, A. & Xing, J. (2020). Health security capacities in the context of covid-19 outbreak: an analysis of international health regulations annual report data from 182 countries. Lancet, 395, 1047-1053. https://doi.org/10.1016/S0140-6736(20)30553-5
Kar, A. ve Özer, Ö. (2020). Türkiye’de sağlık hizmetleri altyapı kaynaklarının, hizmet kullanım düzeylerinin ve sağlık sonuçlarının bölgesel düzeyde karşılaştırılması. Dicle Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 10(20), 331-350.
Kortan Saraçoğlu, I. ve Saraçoğlu, S. (2023). Sürdürülebilir kalkınma ve sağlık: Türkiye üzerine bölgesel bir değerlendirme. Üçüncü Sektör Sosyal Ekonomi Dergisi, 58(1), 667-688. https://doi.org/10.15659/3.sektor-sosyal-ekonomi.23.03.2104
Özbek, A. (2021). Çok kriterli karar verme yöntemleri ve Excel ile problem çözümü. Ankara: Seçkin Yayıncılık.
Rezaee, M. J. & Karimdadi, A. (2015). Do geographical locations affect in hospitals performance? A multi-group data envelopment analysis. Journal of Medical Systems, 39(85), 1-11. https://doi.org/10.1007/s10916-015-0278-3
Sağlık Bakanlığı (2020). İstatistik Yıllığı. https://dosyasb.saglik.gov.tr/Eklenti/43399. siy2020-tur-26052022pdf.pdf?0 (Erişim tarihi: 10.12.2022).
Sağlık Bakanlığı (2021). İstatistik Yıllığı. https://dosyasb.saglik.gov.tr/Eklenti/45316. siy2021-turkcepdf.pdf?0 (Erişim tarihi: 10.01.2023).
Şahbaz Kılınç, N. (2021). Covid-19 Salgınının TR71 Düzey 2 bölgesinde işgücü piyasasına etkileri. Kırklareli Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 10(2), 313-336. https://doi.org/10.53306/klujfeas.937763
Şantaş, F. ve Şantaş, G. (2018). Türkiye’nin bölgelerin ve illerin sağlık değişkenleri açısından mevcut durumu ve sıralanması. Hitit Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 11(3), 2419-2432.https://doi.org/10.17218/hititsosbil.453033
Taş, C, Bedir, N, Eren, T, Alağaş, H ve Çetin, S. (2018). AHP-TOPSIS yöntemleri entegrasyonu ile poliklinik değerlendirilmesi: Ankara’da bir uygulama. Sağlık Yönetimi Dergisi, 2 (1), 1-17.
Taşdoğan, C. (2020). Covid-19 salgınına karşı alınan önlemlerin iktisadi yansımaları. Ankara: TASAV Sosyal ve Kültürel Araştırmalar Merkezi Yayını.
Tezcan, N. (2020). Sürdürülebilir kalkınma amaçları kapsamında Türkiye’de sağlık göstergelerinin analizi. İstanbul Ticaret Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, Prof. Dr. Sabri ORMAN Özel Sayısı, 202-217.
Üstün, Ç. ve Karakaş, D. (2021). Türkiye’nin sağlık göstergelerinin bölgesel ve uluslararası karşılaştırma perspektifinden değerlendirilmesi. Erzincan Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi 20. Bölge Bilimi ve Planlama Kongresi Özel Sayısı, 107-132. https://doi.org/10.46790/erzisosbil.960485
Üstün Ç. ve Özçiftçi S.(2020). COVID-19 pandemisinin sosyal yaşam ve etik düzlem üzerine etkileri: Bir değerlendirme çalışması. Anatolian Clinic the Journal of Medical Sciences. 25(Special Issue on COVID 19): 142-153. https://doi.org/10.21673/anadoluklin.721864
Wang, Z. & Tang, K. 2020. Combating covid-19: health equity matters. Nature Medicine, 26, 458-464. https://doi.org/10.1038/s41591-020-0823-6.
Yiğit, A. (2019). Türkiye’de eğitim ve araştırma hastaneleri performansının TOPSIS yöntemi ile analizi. Ankara Sağlık Bilimleri Dergisi, 8(2),72-85.
Yılmaz, F. ve Söyük, S. (2020). Sağlık risk faktörlerine göre ülkelerin kümelenmesi ve çok kriterli karar verme teknikleriyle sağlık durumu göstergelerinin analizi. Sosyal Güvence, (17), 283-320.
https://doi.org/10.21441/sosyalguvence.823636
Zhao, Q., Chen, J., Li, F., Li, A. & Li, Q. (2021). An integrated model for evaluation of maternal health care in China. Plos One, 16(1), 1-18. https://doi.org/10.1371/journal.pone.024530
Covid-19 Pandemisinde İstatistik Bölgelerdeki Sağlık Hizmetinin Çok Boyutlu Ölçekleme ve TOPSIS Yöntemlerine Göre Değerlendirilmesi
21.yüzyılın halk sağlığı krizi olarak nitelendirilen Covid-19 özellikle sağlık sektörü olmak üzere birçok sistemi etkilemiştir. Dünya ülkelerinde öncelikli hedef sağlık risklerini azaltıp hayatın devamlılığını sağlamak olarak belirlenmiştir. Türkiye’de 2020 yılında Covid-19’a yönelik ilk önlemler Mart ayında alınmaya başlamıştır. Bu çalışmanın amacı istatistik bölgelerin pandemi döneminde sağlık hizmeti kapasite, sağlık hizmeti üretimi, sağlık insan gücü parametrelerine göre değerlendirilmesidir. 2020 ve 2021 yılları sağlık istatistikleri yıllıklarından sağlık hizmeti kapasite parametreleri hastane yatak sayısı, yoğun bakım yatağı sayısı, BT cihazı sayısı, sağlık hizmeti üretimi parametresinde kişi başı hastaneye başvuru sayısı, sağlık insan gücü parametresinde ise hekim sayısı, hemşire ve ebe sayısı seçilmiştir. İstatistik bölgelerin sağlık hizmeti kapasitesi, sağlık hizmeti üretimi ve sağlık insan gücünü kapsayan 6 parametre ile çok boyutlu ölçekleme analizi ile konumları belirlenmiştir. TOPSIS yöntemi ile seçilen parametrelere göre istatistik bölgelerin sıralamaları yapılmıştır. İstatistik bölgelerin seçilen 6 parametreye göre konumlarının değerlendirildiği çok boyutlu ölçekleme analizi ile sıralamanın yapıldığı TOPSIS sonuçlarının benzer olduğu belirlenmiştir.
Bu araştırmada ikincil veriler kullanıldığı için etik kurul onayı gerekmemektedir.
Kaynakça
Aktan Kibar, F. , Devran Muharremoğlu, Z. , Oturak, G., Tunalı Çokluk, S. , Güven, E. A., Onur, İ. ve Öğütlü, A. (2022). COVID-19 Pandemisi süresince filyasyonda görevli sağlık çalışanlarının anksiyete düzeylerinin ve uyku kalitelerinin değerlendirilmesi. Turkish Journal of Family Medicine and Primary Care, 16(1),66-75. https://doi.org/10.21763/tjfmpc.989004
Alkaya, A. (2022). Classification of European Union member and candidate countries in terms of health indicators. Hacettepe Sağlık İdaresi Dergisi, 25(1), 29-46.
Arık, Ö. ve Aydoğdu, A. (2021). Sağlık bakanlığı tarafından yapılan Covid-19 ek ödemesi hakkında sağlık personeli görüşlerinin incelenmesi. Journal of Academic Value Studies, 7(2), 231-242. https://doi:10.29228/javs.52433
Arık, Ş., Gül, Z. B., Kula, M., Erdem, M. Ş. ve Çağatay, S. (2021). Covid-19 pandemisinin Batı Akdeniz bölge ekonomisine etkilerinin bölgesel girdi-çıktı tablosu ile analizi. Hacettepe Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 39(4), 537-559. https://doi.org/10.17065/huniibf.907198
Avcı, K. (2018). Ankara il merkezindeki bir eğitim ve araştırma hastanesinin finansal performansının TOPSIS yöntemi ile değerlendirilmesi. İşletme Bilimi Dergisi, 6 (2), 25-44. https://doi.org/10.22139/jobs.377213
Aydın, G. Z. (2021). CRITIC VE TOPSIS yöntemleriyle Türkiye’de bölgesel sağlık hizmetlerinin değerlendirilmesi. Uluslararası Sağlık Yönetimi ve Stratejileri Araştırma Dergisi, 7(2), 412-433.
Bakir, C. (2020). The Turkish state’s responses to existential Covid-19 crisis. Policy and Society, 39(3), 424–441. https://doi: 10.1080/14494035.2020.1783786
Boz, C., Sur, H. ve Söyük, S. (2016). The similarites and differences analysis of OECD countries in terms of health system indicators. Acıbadem Üniversitesi Sağlık Bilimleri Dergisi, 3, 154-164.
Bozkurt Demirsoy, S. (2021). Covid-19 pandemisi döneminde sağlık çalışanlarında tükenmişlik: İstanbul ili örneği. Avrasya Sosyal ve Ekonomi Araştırmaları Dergisi, 8(2), 372-386.
Çağlar, A. ve Keten, N. D. (2019). İllerin sağlık endeksi: Bileşik endeks yaklaşımı ile bir deneme. Duzce Medical Journal, 21(1), 42-53. https://doi.org/10.18678/dtfd.521027
Cai, H., Tu, B., Ma, J., Chen, L., Fu, L., Jiang, Y. & Zhuang, Q. (2020). Psychological impact and coping strategies of frontline medical staff in Hunan between January and March 2020 during the outbreak of Coronavirus disease 2019 (Covid 19) in Hubei, China. Medical Science Monitor:International Medical. Journal of Experimental and Clinical Research, 26, 1-16. https://doi.org/10.12659/MSM.924171
Çelikbilek, Y. ve Özdemir, M. (2020). Çok Kriterli Karar Verme Yöntemleri Açıklamalı ve Karşılaştırmalı Sağlık Bilimleri Uygulamaları. Ankara: Nobel Yayınları.
Çevik, N. K. ve Yüksel, O. (2021). OECD ülkeleri sağlık sistemi göstergelerine çok boyutlu bir yaklaşım. Iğdır Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi ICOMEP Özel Sayısı, 213-245. doi: 10.54600/igdirsosbilder.991828
Değirmenci, N. ve Yakıcı Ayan, T. (2020). OECD ülkelerinin sağlık göstergeleri açısından bulanık kümeleme analizi ve TOPSIS yöntemine göre değerlendirilmesi. Hacettepe Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 38(2), 229-241. https://doi.org/10.17065/huniibf.592991
Ding, C. S. (2018). Fundamentals of Applied Multidimensional Scaling for Educational and Psychological Research. USA: Springer.
Duran, M. S. ve Acar, M. (2020). Bir virüsün dünyaya ettikleri: COVID-19 pandemisinin makroekonomik etkileri. International Journal of Social and Economic Sciences, 10(1), 54–67.
Erkılıç, C. E. (2022). Kamu sağlık hizmeti altyapı ve insan kaynağı göstergeleri açısından Türkiye istatistiki bölge birimleri sınıflandırmasına göre düzey 1 bölgelerinin karşılaştırılması. Erciyes Akademi, 36(4), 2006-2031. https://doi.org/10.48070/erciyesakademi.1166935
Girginer, N. (2013). A comparison of the healthcare indicators of Turkey and The European Union members countries using multidimensional scaling analysis and cluster analysis. İktisat İşletme ve Finans, 28(322), 119-136. https://doi.org/10.3848/iif.2013.323.3387
Güdük, Ö ve Güdük, Ö. (2017). Palyatif bakım üniteleri performansının TOPSIS yöntemi ile değerlendirilmesi. Adıyaman Üniversitesi Sağlık Bilimleri Dergisi, 3(2), 511-527. https://doi.org/10.30569/adiyamansaglik.425963
Gürer, A. ve Gemlik, H. N. (2020). Covid-19 pandemisi sürecinde sahada olan sağlık çalışanlarının yaşadıkları sorunlar ve çözüm önerileri üzerine nitel bir araştırma. Sağlık Hizmetleri ve Eğitimi Dergisi, 4(2), 45-52. https://doi.org/10.29228/JOHSE.3
Gürsakal, S.(2019). Sosyal Bilimlerde SPSS Uygulamalı Çok Değişkenli İstatistik. Bursa: Dora Yayınları.
İlhan, Ü. D. (2020). Covid-19 ile mücadelede insan kaynakları yönetimi uygulamalarında ihtiyaç duyulan aksiyonların belirlenmesine yönelik örgütsel müdahale yöntemi önerisi. Gaziantep University Journal of Social Sciences Special Issue, 288-307. https://doi.org/10.21547/jss.782458
Kabak, M. ve Çınar, Y. (2020). Çok kriterli karar verme yöntemleri MS Excel çözümlü uygulamalar. Ankara: Nobel Kitapevi.
Kandel, N., Chungong, S., Omaar, A. & Xing, J. (2020). Health security capacities in the context of covid-19 outbreak: an analysis of international health regulations annual report data from 182 countries. Lancet, 395, 1047-1053. https://doi.org/10.1016/S0140-6736(20)30553-5
Kar, A. ve Özer, Ö. (2020). Türkiye’de sağlık hizmetleri altyapı kaynaklarının, hizmet kullanım düzeylerinin ve sağlık sonuçlarının bölgesel düzeyde karşılaştırılması. Dicle Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 10(20), 331-350.
Kortan Saraçoğlu, I. ve Saraçoğlu, S. (2023). Sürdürülebilir kalkınma ve sağlık: Türkiye üzerine bölgesel bir değerlendirme. Üçüncü Sektör Sosyal Ekonomi Dergisi, 58(1), 667-688. https://doi.org/10.15659/3.sektor-sosyal-ekonomi.23.03.2104
Özbek, A. (2021). Çok kriterli karar verme yöntemleri ve Excel ile problem çözümü. Ankara: Seçkin Yayıncılık.
Rezaee, M. J. & Karimdadi, A. (2015). Do geographical locations affect in hospitals performance? A multi-group data envelopment analysis. Journal of Medical Systems, 39(85), 1-11. https://doi.org/10.1007/s10916-015-0278-3
Sağlık Bakanlığı (2020). İstatistik Yıllığı. https://dosyasb.saglik.gov.tr/Eklenti/43399. siy2020-tur-26052022pdf.pdf?0 (Erişim tarihi: 10.12.2022).
Sağlık Bakanlığı (2021). İstatistik Yıllığı. https://dosyasb.saglik.gov.tr/Eklenti/45316. siy2021-turkcepdf.pdf?0 (Erişim tarihi: 10.01.2023).
Şahbaz Kılınç, N. (2021). Covid-19 Salgınının TR71 Düzey 2 bölgesinde işgücü piyasasına etkileri. Kırklareli Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 10(2), 313-336. https://doi.org/10.53306/klujfeas.937763
Şantaş, F. ve Şantaş, G. (2018). Türkiye’nin bölgelerin ve illerin sağlık değişkenleri açısından mevcut durumu ve sıralanması. Hitit Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 11(3), 2419-2432.https://doi.org/10.17218/hititsosbil.453033
Taş, C, Bedir, N, Eren, T, Alağaş, H ve Çetin, S. (2018). AHP-TOPSIS yöntemleri entegrasyonu ile poliklinik değerlendirilmesi: Ankara’da bir uygulama. Sağlık Yönetimi Dergisi, 2 (1), 1-17.
Taşdoğan, C. (2020). Covid-19 salgınına karşı alınan önlemlerin iktisadi yansımaları. Ankara: TASAV Sosyal ve Kültürel Araştırmalar Merkezi Yayını.
Tezcan, N. (2020). Sürdürülebilir kalkınma amaçları kapsamında Türkiye’de sağlık göstergelerinin analizi. İstanbul Ticaret Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, Prof. Dr. Sabri ORMAN Özel Sayısı, 202-217.
Üstün, Ç. ve Karakaş, D. (2021). Türkiye’nin sağlık göstergelerinin bölgesel ve uluslararası karşılaştırma perspektifinden değerlendirilmesi. Erzincan Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi 20. Bölge Bilimi ve Planlama Kongresi Özel Sayısı, 107-132. https://doi.org/10.46790/erzisosbil.960485
Üstün Ç. ve Özçiftçi S.(2020). COVID-19 pandemisinin sosyal yaşam ve etik düzlem üzerine etkileri: Bir değerlendirme çalışması. Anatolian Clinic the Journal of Medical Sciences. 25(Special Issue on COVID 19): 142-153. https://doi.org/10.21673/anadoluklin.721864
Wang, Z. & Tang, K. 2020. Combating covid-19: health equity matters. Nature Medicine, 26, 458-464. https://doi.org/10.1038/s41591-020-0823-6.
Yiğit, A. (2019). Türkiye’de eğitim ve araştırma hastaneleri performansının TOPSIS yöntemi ile analizi. Ankara Sağlık Bilimleri Dergisi, 8(2),72-85.
Yılmaz, F. ve Söyük, S. (2020). Sağlık risk faktörlerine göre ülkelerin kümelenmesi ve çok kriterli karar verme teknikleriyle sağlık durumu göstergelerinin analizi. Sosyal Güvence, (17), 283-320.
https://doi.org/10.21441/sosyalguvence.823636
Zhao, Q., Chen, J., Li, F., Li, A. & Li, Q. (2021). An integrated model for evaluation of maternal health care in China. Plos One, 16(1), 1-18. https://doi.org/10.1371/journal.pone.024530
Köse, A. (2025). Covid-19 Pandemisinde İstatistik Bölgelerdeki Sağlık Hizmetinin Çok Boyutlu Ölçekleme ve TOPSIS Yöntemlerine Göre Değerlendirilmesi. Afyon Kocatepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 27(2), 487-502. https://doi.org/10.32709/akusosbil.1306039